یکی از ارکان زندگی انسان دین و آیین است که در تمام جوامع، همه به نحوی با آن عجین شده اند. یکی در جهت رد آن برمیآید، یکی میخواهد اثباتش کند. بعضی هم حاضرند برای برداشتهای مختلفی که از دین داشته اند حتی آدم بکشند و زندگی دیگران را به نابودی بکشند. به نظر شما ریشه این نگاهها کجاست و اشتباهات از کجا سرچشمه میگیرد؟ در اینجا به بررسی این مهم بر اساس آیه تفکر میپردازیم.مزیت و برتری انسان نسبت به سایر موجودات به واسطه تفکر و تعقل است و همین، موجب شده که تمام موجودات را مسخّر خودش کند و با اختراع، ترکیب و نوسازیها اسباب آسایش خودش را هرچه بیشتر فراهم کرده و روز به روز پیشرفت کند. همین قدرت تفکر و تعقل موجب طمع به داشتههای دیگران شده و باعث ایجاد خیلی از خونریزیها میشود.کجا مشاهده شده که گله ای از حیوانات به محدوده حیوانات دیگر لشکر کشی کرده و با اسباب، وسایل و اسلحههای مختلف به جان هم بیفتند بعد هم به واسطه همان تفکر و تعقل، در جهت توجیه بر بیایند و بگویند: در صدد اجرای حقوق بشر هستیم!بنابراین باید گفت بزرگترین داشته انسان از بین نعمات گستردهای که در اختیار دارد، قدرت تفکر و تعقل اوست که اگر به راه درست هدایت شود، باعث عاقبت به خیری و سعادت دنیوی و اخروی او میگردد.یگانه مهربان هم همیشه نسبت به استفاده انسان از قوه تفکر و تعقل تأکید داشته و برای آن اهمیت ویژهای قائل است. خیلی از آیینهای پوشالی، پیروانشان را به طرفداری بی قید و شرط و عدم تحقیق و تحقق نسبت به آن آیین و گفتهها و خواستههایش تشویق میکنند و هرگونه تحقیق و تفحص را گناه و اشتباه میدانند؛ همین باعث افتادن در باتلاق خواستههای کسی میشود که با استفاده از سادگی مردم، مشغول پاسخ به امیال و آرزوهایش است، اما خداوند متعال همواره انسانها را به تفکر و تعقل تشویق کرده و اسلام عزیز نیز بر همین پایه استوار شده است. در دین مبین اسلام تقلید در اصول دین جایز نیست و هرکس موظف است خودش با جستجو، اصول دین را برای خود به اثبات برساند؛ بعد از پذیرش اصل دین، در فروع دین نیز فرد قدرت انتخاب دارد و میتواند خودش علم پایه و قدرت استنباط را به دست بیاورد یا راه احتیاط را پیش گرفته یا تقلید کند.از طرف دیگر از این قدرت تفکر و تعقل باید در راه صحیح استفاده شود. چه بسیار دانشمندانی بودند که دارای تواناییهای عمیق ذهنی بودهاند ولیکن از این استعداد الهی برای پیشبرد اهداف ضد بشری و گمراهی مردم استفاده کرده اند و عاقبت به خیر نشدند. باید از این لطف الهی در راستای شناخت معبود و بالا بردن معرفت استفاده کرد. در قرآن کریم خردمند به کسانی گفته میشود که علاوه بر اینکه اهل تفکر هستند در آیات و نشانههای الهی نیز تدبر کرده، راه را بیابند و برای دیگران چراغ راه شوند و کمک کنند چراغ روشنایی و نور هدایت، در زندگی ایشان نیز روشن شود. در سوره آل عمران آیه 191 میفرمایند:همانها که خدا را در حال ایستاده و نشسته، و آنگاه که بر پهلو خوابیده اند، یاد میکنند و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین میاندیشند (و میگویند:) بار الها! اینها را بیهوده نیافریده ای! منزهی تو! ما را از عذاب آتش، نگاه دار! این آیه یکی از آیات کلیدی قرآن کریم است که به آیه تفکر معروف شده است. در این آیه همانند دیگر آیات قرآن، حکمت و زیبایی موج میزند؛ همین یک آیه برای اهل بصیرت کافی است تا راه خودشان را پیدا کنند و به بیراهه نروند، به شرط اینکه با تمام وجود به دنبال کشف حقیقت باشند. خردمندان همیشه و در همه حال در حال تفکر، تدبر و تتبع در اسرار بی منتهای الهی میباشند، به هر طرف که مینگرند از آسمان گرفته تا به زمین به جستوجوی بت عیار خویشتن هستند و در چینش بی بدیل حضرت دوست، نوای بی وجودی سر میدهند.با توجه به اینکه یگانه مهربان ضمانت کرده است که خواهان واقعی هدایت را دست خالی نگذارد، کسی که اهل تفکر و تدبر باشد حیات دوباره ای پیدا میکند و همین یادآوری همیشگی خدا، باعث رشد و تعالی شخص پوینده راه میگردد. دعا و مناجاتی سازنده و باعث رشد است که دارای پیشینه تفکر، اندیشه و سپس ایمان و عرفان باشد؛ در طول تاریخ خوارج بسیار دعا و مناجات میکردند به طوری که پیشانیهایشان از اثر سجده همانند زانوی شتر شده بود، اما به چه عاقبتی دچار شدند؟ در برابر امام خود ایستادند و به جنگ و منازعه پرداختند و عاقبت به قعر جهنم سقوط کردند؛ تعقل و اندیشه همراه با ایمان و عرفان و آنگاه دعا و مناجات باعث شکل گیری نور در قلب و جاری شدن حکمت بر زبان میشود. الهی کمک کن در راه درست قدم برداریم و بتوانیم نشانههای بی شمارت را درست ببینیم؛ چه با چشم سر، چه با چشم دل.